Ένας ειδικός γενετικής αποκαλύπτει τον τρόπο για να επιβραδύνει τη γήρανση

Οι άνθρωποι, όπως όλοι οι άλλοι οργανισμοί στη Γη, εκτίθενται καθημερινά σε διάφορες περιβαλλοντικές επιδράσεις, οι επιπτώσεις των οποίων θα αφήσουν σημάδι στις μελλοντικές γενιές. Αν και θεωρούμε τους εαυτούς μας ράφτες της ζωής μας, δεν είμαστε τίποτα άλλο από το αποτέλεσμα της ζωής των προγόνων μας, εξηγεί για την πύλη N1 η Δρ Ivana Buzadžić, ειδικός στη γενετική.

Τι είναι η επιγενετική και πώς μας καθορίζει;

«Για να κατανοήσουμε την ίδια τη διαδικασία, είναι σημαντικό να ορίσουμε τι είναι η επιγενετική». «Η επιγενετική μπορεί να οριστεί ως ένας κλάδος της επιστήμης που μελετά όλες τις δυνητικά σταθερές κληρονομικές αλλαγές στη γονιδιακή έκφραση ή στον κυτταρικό φαινότυπο, που συμβαίνουν χωρίς αλλαγές στη διάταξη των βάσεων του DNA», λέει ο συνομιλητής μας.

Σύμφωνα με τον Δρ Buzadžić, οι επιγενετικές διεργασίες συνδέουν περιβαλλοντικούς παράγοντες με τον γενετικό μας κώδικα και επιτρέπουν στις εξωτερικές επιρροές να αφήσουν ένα βιοχημικό σημάδι στο γονιδίωμά μας. Ένας τέτοιος επιγενετικός κώδικας ορίζεται από τροποποιήσεις χρωματίνης από διαδικασίες όπως η μεθυλίωση του DNA και η μετα-μεταφραστική τροποποίηση ιστόνης (HPTM) και αλλάζει σημαντικά κατά τη διάρκεια της ζωής.

«Το καλύτερο παράδειγμα αυτού είναι τα πανομοιότυπα δίδυμα, των οποίων το επιγονιδίωμα είναι αρχικά παρόμοιο, αλλά αρχίζει να διαφέρει σημαντικά με την πάροδο του χρόνου». «Η έρευνα έχει δείξει ότι οι προσωρινές και χρόνιες περιβαλλοντικές επιρροές μπορούν να αλλάξουν οριστικά τον επιγενετικό κώδικα», λέει ο γιατρός.

Ο Δρ Buzadžić προσθέτει ότι οι αλλαγές που συσσωρεύονται κατά τη διάρκεια της ζωής φέρουν σημαντικές πληροφορίες για τις αλληλεπιδράσεις αυτού του οργανισμού με το περιβάλλον. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτές οι πληροφορίες μπορεί να έχουν μεγάλη σημασία για τους απογόνους και μπορούν να τους προσφέρουν ορισμένα πλεονεκτήματα στην προσαρμογή. Αλλά και η συσσώρευση επιγενετικών αλλαγών μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του κινδύνου για διάφορες ασθένειες (πολλές επιγενετικές αλλαγές σχετίζονται με αύξηση του κινδύνου καρκίνου ή αποτελούν προδιάθεση για ψυχολογικές διαταραχές).

Θεωρίες για τη γήρανση

Όταν διαβάζετε ιατρικά περιοδικά, θα δείτε ότι έχουν αναπτυχθεί πολυάριθμες θεωρίες σχετικά με τη διαδικασία γήρανσης, λέει ο γιατρός.

• Γενετικές θεωρίες: θεωρία σφαλμάτων, θεωρία σωματικών μεταλλάξεων, θεωρία προγραμματισμένης γήρανσης
• Φυσιολογικές θεωρίες γήρανσης: θεωρία ελεύθερων ριζών, θεωρία διασταύρωσης, θεωρία συσσώρευσης αποβλήτων. Ανοσολογική θεωρία: μια νευροενδοκρινολογική θεωρία της γήρανσης.

Δηλώνει ότι μια θεωρία που προσέλκυσε πρόσφατα αυξανόμενη προσοχή είναι η θεωρία της μακροζωίας που κρύβεται στα τελομερή και στη λειτουργία του ενζύμου τελομεράσης.

Τελομεράση και γηρασμένα κύτταρα

«Κατά την αναγέννηση των ιστών, συμβαίνει κυτταρική διαίρεση και αντιγραφή γονιδιώματος. Στα άκρα των χρωμοσωμάτων υπάρχουν εγγραφές TTAGGG που επαναλαμβάνονται έως και χίλιες φορές. Αυτό το τμήμα του χρωμοσώματος ονομάζεται τελομερές» λέει ο συνομιλητής μας.

Η ίδια επισημαίνει ότι κατά τη διάρκεια κάθε διαίρεσης, τα τελομερή βραχύνονται, πράγμα που σημαίνει ουσιαστικά τη διαδικασία γήρανσης των κυττάρων και άρα του οργανισμού. Με τη διακοπή της διαίρεσης τα κύτταρα δεν πεθαίνουν, αλλά συνεχίζουν να ζουν, αλλά παρουσιάζουν αλλοιωμένες βιοχημικές ιδιότητες και τα περιγράφουμε ως παλιά κύτταρα. Τα κύτταρα που δεν διαιρούνται ή διαιρούνται αργά είναι πιο κοινά σε παλιούς οργανισμούς.

«Αυτή η βασική αρχή δεν ισχύει για κύτταρα στα οποία έχει διατηρηθεί η λειτουργία του ενζύμου τελομεράσης, του οποίου η λειτουργία είναι η αποκατάσταση χορδών τελομερών», επισημαίνει ο γιατρός.

Μετά τα 40 χρειάζονται αλλαγές

Για να ζήσετε μεγαλύτερη και πιο ήρεμη ζωή, είναι σημαντικό μετά τα 40 να φροντίζετε για αλλαγή διατροφής, καθώς και αυξημένη κίνηση και έκθεση στον καθαρό αέρα, ώστε τα κύτταρα να γερνούν όσο πιο αργά γίνεται.

Τι παίρνουμε από την ανάλυση;

«Εκτός από την αξία που μας λέει πόσο χρονών είναι πραγματικά ο οργανισμός μας βιολογικά, λαμβάνουμε οδηγίες για το τι πρέπει να αλλάξουμε στον τρόπο διατροφής και συμπληρωμάτων προκειμένου να επηρεάσουμε την ενεργοποίηση του ενζύμου τελομεράση και έτσι να επηρεάσουμε την αργή γήρανση του οργανισμού μας. » τονίζει ο Δρ Buzadžić.

Ένας από τους σημαντικούς παράγοντες είναι η αλλαγή στη διατροφή – θρεπτικογενετική, διατροφή σύμφωνα με τα γονίδιά σας, όπου δεν υπάρχει αποκλεισμός των τροφίμων, αλλά προσαρμογή της πρόσληψης τροφής στη γενετική σας.

Με αυτόν τον τρόπο προσαρμόζετε τη διατροφή σας βέλτιστα, ρυθμίζετε το σωματικό σας βάρος και ενεργοποιείτε την τελομεράση.

Ποιότητα διαβίωσης

Ο Δρ Buzadžić επισημαίνει ότι καθημερινά ακούμε για τις αιτίες και τις συνέπειες της γήρανσης, θεραπείες κατά της γήρανσης, συμπληρώματα και τροφές που θα μπορούσαν να παρατείνουν τη ζωή μας.

Η έρευνα είναι πολυάριθμη, αλλά ακόμα δεν υπάρχει καθολική λύση.

«Μία από τις θεωρίες που έχει δοθεί σημασία τον τελευταίο καιρό, και που είναι και η πιο πιθανή, είναι η θεωρία για τα τελομερή, το μήκος τους και τον βαθμό βιολογικής ηλικίας. Ενώ η χρονολογική ηλικία καθορίζεται από τον αριθμό των ετών που ζούμε, η βιολογική ηλικία καθορίζεται από άλλους δείκτες όπως η ελαστικότητα του δέρματος, η οστική πυκνότητα, η ποιότητα της όρασης και το σωματικό βάρος. Αν όλα ήταν ιδανικά, θα ταίριαζαν, αλλά υπό την επίδραση μιας όχι και τόσο ιδανικής καθημερινότητας, η βιολογική μας ηλικία είναι σχεδόν πάντα πάνω από τη χρονολογική» τονίζει ο γιατρός.

Μπορούμε να το αλλάξουμε αυτό;

«Η επιστήμη έχει προχωρήσει όπως και εμείς. Με μια καλά ισορροπημένη διατροφή, τον τρόπο ζωής και την επαρκή χρήση συμπληρωμάτων, είναι δυνατόν να υπάρξει κάτι περισσότερο από ευνοϊκό στην επέκταση της βιολογικής ηλικίας. Εδώ μπαίνουν στο παιχνίδι τα ήδη αναφερθέντα τελομερή και η λειτουργία του ενζύμου τελομεράσης», λέει ο συνεντευξιαζόμενος για την πύλη N1.

«Με ακατάστατο τρόπο ζωής, ακανόνιστη και ακατάλληλη διατροφή, υπερβολική έκθεση σε σωματικό και ψυχολογικό στρες, επιβαρύνουμε τον οργανισμό. Τέτοιες συνθήκες συνεπάγονται αλλαγές στον μεταβολισμό των κυττάρων και επιταχύνουν τη διαδικασία γήρανσης. Αυτή ακριβώς είναι η βάση των διαφορών στη βιολογική και χρονολογική ηλικία. «Πολλές μελέτες έχουν αποδείξει μια θετική συσχέτιση μεταξύ του βραχυμένου μήκους των τελομερών και διαφόρων καταστάσεων όπως φλεγμονώδεις ασθένειες, ορμονικές διαταραχές, αλλά και καρκινικές καταστάσεις, που συχνά φαίνονται ως συνέπεια της γήρανσης του οργανισμού», επισημαίνει ο Δρ. Buzadžić.

Ορισμένα κύτταρα, όπως τα σεξουαλικά κύτταρα, τα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα και τα κύτταρα του μυελού των οστών, περιέχουν φυσικά το ενεργό ένζυμο τελομεράση, το οποίο, μετά τον διπλασιασμό του DNA, επιμηκύνει τα τελομερή και αποτρέπει τη γήρανση των κυττάρων.

Γνωρίζοντας αυτόν τον ισχυρισμό, είναι αδύνατο να μην αναρωτηθούμε εάν η επαγόμενη επέκταση της διάρκειας ζωής είναι ακόμα δυνατή;

Σύμφωνα με τον Δρ Buzadžić, πολυάριθμες μελέτες έχουν αποδείξει μια θετική αντίδραση των ιστών στην επανενεργοποίηση της τελομεράσης. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, τα τελομερή επιμηκύνονται και, κατά συνέπεια, παρατείνεται η διάρκεια ζωής του κυττάρου.

«Με τη μελέτη βιοδεικτών της γήρανσης, όπως η ανοχή στη γλυκόζη και η χρήση της, οι αλλαγές στην οστική πυκνότητα, η μείωση του υποδόριου λίπους και η ηπατική δυσλειτουργία, καταγράφηκαν θετικές συσχετίσεις σε καθεμία από αυτές τις περιοχές». Παρατηρήθηκαν βελτιώσεις στην ανοχή στη γλυκόζη και στην ευαισθησία στην ινσουλίνη, μειωμένη απώλεια οστού και υποδόριου λίπους και βελτίωση στην υγεία του ήπατος. Τα όργανα στα οποία η εφαρμογή ορισμένων σκευασμάτων είχε την καλύτερη επίδραση είναι το συκώτι, τα νεφρά και η καρδιά», λέει η δρ Ivana Buzadžić, μοριακή βιολόγος και φυσιολόγος, ειδική στη γενετική.

Φωτογραφία: Shutterstock

...