Εάν ένας μετεωρίτης χτυπήσει τη Γη, το μέγεθός του δεν θα μας καταστρέψει
Έχουμε πολλά να ευχαριστήσουμε τους μετεωρίτες. Αν δεν είχαν ξεκινήσει πολλά γεγονότα μαζικής εξαφάνισης, συμπεριλαμβανομένης της καταστροφής των επίγειων δεινοσαύρων, πιθανότατα δεν θα ήμασταν εδώ σήμερα. Αλλά οι επιστήμονες εξακολουθούν να αποτυγχάνουν να καταλάβουν ορισμένα πράγματα που δεν ταιριάζουν στην κλίμακα της καταστροφής που θα μπορούσαν να προκαλέσουν.
Οι επιστήμονες έχουν μπερδευτεί εδώ και δεκαετίες από το γεγονός ότι ορισμένοι μετεωρίτες προκαλούν μαζικές εξαφανίσεις και άλλοι, ακόμα μεγαλύτεροι, όχι, σημειώνει ο ιζηματολόγος Κρις Στίβενσον από το Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, γράφει το Science Alert.
Οι μαζικές εξαφανίσεις αποδίδονται συνήθως σε ξαφνικά κρυοπαγήματα που συμβαίνουν λόγω της τεράστιας ποσότητας εκρηκτικού εδάφους που πνίγει το φως του ήλιου, καταστρέφει φυτά και φύκια και ωθεί τον πλανήτη στην εποχή των παγετώνων.
Με βάση αυτό, θα μπορούσε να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι όσο μεγαλύτερος είναι ο μετεωρίτης, τόσο μεγαλύτερη είναι η ικανότητα να μεταφέρει περισσότερη σκόνη στην ατμόσφαιρα και τόσο μεγαλύτερη είναι η επίδραση στη βιόσφαιρα της Γης από τους μικρότερους.
Όμως τα γεωλογικά αρχεία της Γης δεν επιβεβαιώνουν αυτό το συμπέρασμα.
«Είναι εκπληκτικό όταν συλλέγουμε τα δεδομένα», εξηγεί ο Stevenson. «Η ζωή συνεχίστηκε κανονικά κατά την τέταρτη μεγαλύτερη πρόσκρουση μετεωρίτη, αφήνοντας έναν κρατήρα διαμέτρου σχεδόν 48 χιλιομέτρων, ενώ μια μισή μικρότερη πρόσκρουση προκάλεσε μαζική εξαφάνιση μόλις πριν από πέντε εκατομμύρια χρόνια».
Τα ξαφνικά κρυολογήματα διαρκούν συνήθως μόνο λίγα χρόνια, αλλά η σκόνη στην ατμόσφαιρα μπορεί να επιβιώσει έως και 100.000 χρόνια.
Έτσι, ο γεωχημικός Matthew Pankhurst από το Ισπανικό Ινστιτούτο Τεχνολογίας και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και οι συνεργάτες του ανέλυσαν αυτήν την εκτοξευόμενη σκόνη από 44 χτυπήματα μετεωριτών σε διάστημα 600 εκατομμυρίων ετών.
«Χρησιμοποιώντας αυτή τη νέα μέθοδο για την εκτίμηση της περιεκτικότητας σε ορυκτά στα καλύμματα των εκτινασσόμενων μετεωριτών, δείχνουμε ότι κάθε φορά που ένας μετεωρίτης, μεγάλος ή μικρός, χτυπά βράχους πλούσιους σε άστριο καλίου, συσχετίζεται με ένα γεγονός μαζικής εξαφάνισης», εξηγεί ο Stevenson.
Εξαρτάται από το τι θα στείλει ο μετεωρίτης στην ατμόσφαιρα
Αυτό επαναλαμβάνεται σταθερά τα τελευταία 600 εκατομμύρια χρόνια.
«Οι κρούσεις μετεωριτών σε πετρώματα φτωχά σε άστριο καλίου καθορίζουν την ένταση της εξαφάνισης», λέει μια ομάδα ερευνητών στην πρόσφατα δημοσιευμένη εργασία τους.
Οι άστριοι είναι πετρώματα αλουμινίου-πυριτικού, κρυσταλλωμένα από μάγμα, τα οποία αποτελούν περίπου το 60 τοις εκατό του φλοιού της Γης. Ο άστριος καλίου είναι κοινός σε πολλά εδάφη και σε αντίθεση με άλλες ουσίες που διασκορπίζονται στην ατμόσφαιρά μας κατά τη διάρκεια αυτών των χτυπημάτων μετεωριτών – όπως η όξινη βροχή που προκαλεί υδρογονάνθρακες – είναι μια ασφαλής και μη αντιδραστική χημική ουσία.
Ωστόσο, ο άστριος καλίου είναι ένα ισχυρό αεροζόλ που σχηματίζει έναν πυρήνα πάγου – πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να αλλάξει σημαντικά τη σύνθεση των νεφών.
Ως εκ τούτου, οι επιστήμονες υποθέτουν ότι όταν οι άμεσες επιπτώσεις της έκρηξης του εδάφους της Γης στην ατμόσφαιρα (που επηρεάζει την εμφάνιση του χειμώνα) εξαφανίζονται, η χημεία αυτού που διατηρείται στον αέρα μπαίνει στο παιχνίδι.
Εάν πρόκειται για συνηθισμένη άργιλο σκόνη, το κλιματικό σύστημα θα επιστρέψει σύντομα στο φυσιολογικό, αλλά εάν είναι άστριος καλίου, συνεχίζει να διαταράσσει τη δυναμική των νεφών της Γης με δύο βασικούς τρόπους.
Χημική ανισορροπία
Περισσότερα ορυκτά που σχηματίζουν τον πυρήνα του πάγου στον αέρα σημαίνουν ότι τα σύννεφα θα περιέχουν μεγαλύτερη αναλογία κρυστάλλων πάγου σε αντίθεση με τα πυκνά σταγονίδια νερού που βρίσκονται συνήθως στα χαμηλότερα, θερμότερα μέρη του ουρανού, καθιστώντας αυτά τα σύννεφα πιο διαφανή.
Αυτό μειώνει την επίδραση της ανάκλασης που έχουν συνήθως τα σύννεφα με σταγονίδια νερού (το αλβέντο τους – ένα μέτρο του πόσο φως αντανακλάται από την επιφάνεια ενός σώματος), επιτρέποντας περισσότερο φως να θερμάνει τον πλανήτη.
Το εξασθενημένο albedo καταστέλλει επίσης τους μηχανισμούς ψύξης της ψύξης των νεφών, αυξάνοντας τον αντίκτυπο στο κλίμα. Αυτό με τη σειρά του καθιστά ολόκληρο το κλιματικό σύστημα πιο ευάλωτο σε άλλες διαταραχές, όπως οι αυξημένες εκπομπές από ηφαιστειακές εκρήξεις.
Μερικά από τα μεγαλύτερα ηφαιστειακά γεγονότα στον κόσμο δεν σχετίζονται με τη μαζική εξαφάνιση, αλλά άλλα σχετίζονται. Και αυτά συνδέονται επίσης με περισσότερο άστριο καλίου στην ατμόσφαιρά μας.
«Πολλοί μηχανισμοί εξαφάνισης σχετίζονται πολύ ποικίλα με τα γεγονότα εξαφάνισης κατά τη διάρκεια του γεωλογικού χρόνου: συμπίπτουν με αυτές τις σπάνιες περιόδους αποσταθεροποίησης του κλίματος από τον ατμοσφαιρικό άστριο καλίου», γράφουν οι ερευνητές.
Είναι εκπληκτικό πόσο ισχυρό μπορεί να είναι κάτι που δεν είναι άμεσα επιβλαβές για εμάς όταν βρίσκεται στο λάθος μέρος.
«Αυτό υποδηλώνει έντονα ότι το έναυσμα για σοβαρά επεισόδια εξαφάνισης είναι μια κρίσιμη αλλαγή στην ατμοσφαιρική λειτουργία», γράφουν ο Pankharst και οι συνεργάτες του.
«Οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες μπορούν να έχουν παρόμοιο αντίκτυπο στο κλίμα με την ταχεία εισαγωγή αερολυμάτων στην ατμόσφαιρα, τα οποία επηρεάζουν τη δυναμική των νεφών», τονίζουν οι επιστήμονες.
...