Ο πολιτισμός είναι ο στόχος

Ο πολιτισμός είναι το δόγμα της επιβίωσης του ανθρώπου. Οποια ιδέα, όποια εξουσία, όποια πράξη δεν καθοδηγείται από τον πολιτισμό είναι καταδικασμένη σε αποτυχία, γιατί αυτός θα επαναφέρει αργά ή γρήγορα τις πραγματικές ανθρώπινες αξίες. Ο πολιτισμός λοιπόν είναι η αιτία, είναι κι ο στόχος.

Γράφει ο Κώστας Καλδάρας …

● Ο πολιτισμένος άνθρωπος αμφιβάλλει, ο απολίτιστος επιβάλλει.

● Ο πολιτισμένος άνθρωπος δημιουργεί, ο απολίτιστος αντιγράφει.Advertisement

● Ο πολιτισμένος άνθρωπος θα αποδεχτεί την αλήθεια, ο απολίτιστος θα στηριχτεί στο ψέμα.

● Ο πολιτισμένος άνθρωπος θα σεβαστεί τις ιδέες, ο απολίτιστος θα τις εκμεταλλευτεί.

● Ο πολιτισμένος άνθρωπος χτίζει παράθυρα, ο απολίτιστος θα χτίσει τοίχους.

● Ο πολιτισμένος άνθρωπος καλλιεργεί τον εαυτό του, ο απολίτιστος τρέφει τον εγωισμό του.

● Ο πολιτισμένος άνθρωπος θα πάρει το μαχαίρι και θα μοιραστεί το ψωμί, ο απολίτιστος θα σκοτώσει τους πεινασμένους.

Αυτές είναι λίγες από τις διαφορές που συνυπάρχουν στη ζωή μας και αντικατοπτρίζονται στην καθημερινότητά μας.

Αντικατοπτρίζονται στην κρίση της οικονομίας, στο άδικο της δικαιοσύνης, στη βία της αβεβαιότητας, στον φόβο του διαφορετικού. Γεγονότα τα οποία υπήρξαν κατά το παρελθόν, υπάρχουν σήμερα, αλλά πρέπει να εξασφαλίσουν την ύπαρξή τους και στο μέλλον.

Αυτό είναι που μας διαφοροποιεί από το παρελθόν και καθορίζει τη σημερινή κοινωνία. Η επίθεση στον πολιτισμό.

Ο σύγχρονος καπιταλισμός συγκεντρώνει τον πλούτο σε μια ελίτ, δημιουργώντας μια παγκόσμια οικονομική ολιγαρχία. Το αόρατο χρήμα είναι μόνο ένα εργαλείο ενάντια στον πολιτισμό, ένα όπλο, όπως ο πόλεμος, η πείνα, οι αποκλεισμοί, ο κοινωνικός συντηρητισμός, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Για τα τελευταία είχε πει κάποτε και ο Ουμπέρτο Εκο ότι, εάν στην Ελλάδα του ’67 ήταν αναπτυγμένα τα ΜΜΕ, η χούντα δεν θα χρειαζόταν τα τανκς.

Βλέποντας κατάματα την κρίση του πολιτισμού και τα χαρακτηριστικά της, είναι εύκολο να αναγνωρίσεις τις πληγές του και κατ’ επέκταση τα διδάγματα στη νέα «άριστη» γενιά.

■ Δίδαγμα 1ο. «Λέγε ψέματα ή τουλάχιστον κρύψε την αλήθεια».

Το ψέμα (ή στην καλύτερη μορφή η απόκρυψη της αλήθειας) κυριαρχεί στη νεοφιλελεύθερη κυβερνητική τακτική κι αυτό είναι ολοφάνερο στην παγκόσμια σκηνή. Τελευταίο παράδειγμα, η εκλογική νίκη του Μπόρις Τζόνσον στη Μ. Βρετανία, στηριζόμενη σε χονδροειδή ψέματα. Αν και δεν χρειάζεται να πάμε μακριά, όταν στη χώρα μας έχουμε φεστιβάλ fake news, που μετά τη νίκη του νεοφιλελευθερισμού, αν και αποκαλύπτονται… καλύπτονται από τα ΜΜΕ κι ανοίγουν τον δρόμο για μεγαλύτερα ψέματα, μεγαλύτερα σκάνδαλα, μεγαλύτερη στυγερή εξουσία.

■ Δίδαγμα 2ο. «Δημιούργησε φόβο κι ανασφάλεια».

Δώσε δουλειά στους εργολάβους του φόβου και μοιράσου τα κέρδη από το χτίσιμο των τοίχων. Τα εργαλεία σου είναι η βία, η καταστολή, η υποκρισία κι ο θρησκευτικός σκοταδισμός. Ετσι φτιάχνεις κοινωνικούς αυτοματισμούς υπέρ της ασφάλειας στην οπισθοδρόμηση και κατά των ατομικών δικαιωμάτων.

■ Δίδαγμα 3ο. «Αρχαίο πνεύμα… εις θάνατον».

Υποβαθμίζεις ή καταργείς τη δημόσια Παιδεία και στρέφεις το δικαίωμα της εκπαίδευσης στους πλούσιους. Ετσι θα έχεις τα δικά σου παιδιά-εργαλεία για τη συνέχιση της πολιτικής σου και παράλληλα θα έχεις δημιουργήσει μια μάζα παθητικών καταναλωτών.

Δεν χρειάζεται επεξήγηση, μόνο πέντε λεπτά τηλεοπτικής παρακολούθησης, τις ώρες υψηλής τηλεθέασης. Ετσι θα μπορείς να κατευθύνεις μια μεγάλη κοινωνική μερίδα, η οποία γοητευμένη από τη φωτογραφία του Μεγαλέξανδρου, θεωρεί ότι αποτελεί τον φύλακα μιας αρχαίας κληρονομιάς, χωρίς φυσικά να διαβάσει ούτε σελίδα Ιστορίας, αγνοεί ότι τον πολιτισμό δεν τον κληρονομείς, αλλά τον κατακτάς, τον δημιουργείς. Κραυγάζουν οι ανόητοι κατευθυνόμενοι «κληρονόμοι», απειλούν και ποζάρουν με πανοπλίες, στολές απομίμησης και κατεβασμένα παντελόνια. Οπότε…

■ Δίδαγμα 4ο. «Εκμεταλλεύσου το εξώφυλλο, αδιαφόρησε για το περιεχόμενο κι αν μπορείς κατάργησέ το».

Παλαιότερα η Δεξιά είχε αναδείξει παγκόσμια πολλούς και αξιόλογους ανθρώπους του πνεύματος και της τέχνης. Σήμερα αρκείται στις τηλεπερσόνες της trash tv και τους αναδεικνύει στα υψηλότερα κομματικά και κυβερνητικά αξιώματα. Δεν είναι τυχαίο ή αναγκαστικό, είναι επιλογή.

Κολακεύουν τη βλακεία και προβάλλουν την αυταρέσκεια του αμόρφωτου, του απολίτιστου. Καταργούν τις ανθρώπινες αξίες και στη θέση τους βάζουν άλλες, φτηνές, ευμετάβλητες, διαχειρίσιμες.

■ Δίδαγμα 5ο… (από τα εκατοντάδες). «Περιθωριοποίησε, απαξίωσε την τέχνη και τη δημιουργία».

Ενας ανεξέλεγκτος παράγοντας της κοινωνικής εξέλιξης, του πολιτισμού, είναι η δημιουργία και μάλιστα όταν αιχμή της είναι η τέχνη. Αυτή δίνει τα χαρακτηριστικά της διαφορετικότητας, του ατόμου, της κοινωνίας, του ίδιου του πολιτισμού. Τον κάνει εικόνα, ήχο, τρόπο έκφρασης και ζωής, γι’ αυτό είναι επικίνδυνη. Πρέπει να είναι επικίνδυνη η τέχνη, απέναντι στο ευτελές, απέναντι στο κατεστημένο, απέναντι στην παθητικότητα του μετρίου, αλλιώς είναι άοπλη, αν όχι ανύπαρκτη. Κι ένας άοπλος πολιτισμός είναι εύκολος στόχος.

Κλείνω με κάτι που είχε πει ο συγγραφέας Καρλ Κράους: «Οταν ο ήλιος του πολιτισμού είναι χαμηλά στον ορίζοντα, ακόμα και οι νάνοι ρίχνουν μεγάλες σκιές».

*Συνθέτης-εικαστικός

[su_button url=”https://www.efsyn.gr/” target=”blank” background=”#ffff” color=”#2080A4″ size=”4″ icon_color=”#2080A4″ text_shadow=”0px 0px 0px #000000″][ Πηγή Άρθρου ][/su_button]

...